SALGININ İŞÇİ-İŞVEREN İLİŞKİLERİ VE İŞ HUKUKU KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ VE BUNLARA ETKİSİ  

1. İşverenin işçiyi gözetme ve koruma borcu yükümlülüğü çok geniş kapsamlıdır ve işçinin sağlığı bunun başında gelmektedir. Kamu otoritelerince salgın olarak kabul edilen Korona virüsü iş hayatını da olumsuz etkiler hale gelmiştir.
2. Kamu sektörü ve özel sektördeki işyerlerinin çoğunluğunda faaliyetler asgari düzeye inmiş ve hatta faaliyetler durmuştur. Bu gelişmeler üzerine işçi-işveren arasındaki ilişkilerdeki etkileri, olası çözüm yolları ve yeni düzenlemeler aşağıdaki kısaca özetlenmiştir.

a. Salgına Karşı Alınması Gerekli Önlemler:

1. İşverenlerin, işçi sağlığı ile ilgili konularda tüm özeni göstermesi gereklidir. Bu amaçla durum her ayrıntısıyla değerlendirilmeli, varsa İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları toplanarak işyeri ve çalışma alanlarında alınacak önlemler belirlenmelidir.
2. İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi ile birlikte çalışılarak hijyen ve temizlik konularında gerekli tedbirler alınmalıdır. Mesela; dezenfektanların temini, konumlandırması, hijyen kurallarının takibi, maske temini gibi kararlar alınmalı ve ivedilikle hayata geçirilmelidir.
3. İşverenlerin çalışanlarına Korona virüs hastalığının belirtileri ve hastalıktan korunma yöntemleriyle ilgili bilgilendirme yapması ve duyurması faydalı olacaktır. Detaylı bilgi için https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/41159/isyerlerinde_koronavirus_covid19_karsi_alinan_onlemler.pdf linkinden faydalanılmasını tavsiye ediyoruz.

 b. Yıllık Ücretli İzin Uygulaması İle İlgili Düzenlemeler:

1. Çalışanların bir bölümüne yıllık ücretli izin kullandırılarak kalabalık işyeri ortamı daha risksiz hale getirebilir. Bu kapsamda personellere yıllık izin kullandırılması yoluna gidilmesi mümkündür.
2. Genelde işçi ve işverenin karşılıklı iradeleri ile belirlenen yıllık ücretli izin tarihleri konusunda aslında işverenin yönetim hakkı gereği takdir ve belirleme hakkı bulunmaktadır. Mevcut salgın sebebi ile işverenlerin yönetim hakkı kapsamı gereği işçilerine yıllık ücreti izin kullandırmaları ve bunun tarihini işçiye yazılı olarak tebliğ etmeleri mümkündür. 

c. Kısa Çalışma Uygulaması ve Buna Dair Düzenlemeler:

1. Kısa çalışma; üç ayı geçmemek üzere, işyerinde uygulanan çalışma süresinin, işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılmasını veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulmasını ifade eder.
2. Öncelikle belirtmekte fayda var ki, kısa çalışmaya gidilip gidilmemesi işverenin takdirine bırakılmış, bir zorunluluk getirilmemiştir. Fakat salgının etkisi ile kısa çalışma ile ilgili olarak başvuru şartlarını kolaylaştıran düzenlemeler getirilmiştir. Kısa çalışma ödeneği şartları ile başvurularda izlenmesi gereken yöntemlere bu linkten ulaşabilirsiniz https://www.iskur.gov.tr/isveren/kisa-calisma-odenegi/genel-bilgiler/

d. Telafi Çalışması Uygulaması ve Buna Dair Düzenlemeler:

Korona virüsün ekonomik etkilerine karşı işyerlerinde telafi çalışmasına dair bir takım düzenlemeler de yapılmıştır. Buna göre; telafi çalışmalarının işverenlerce iki ay içerisinde yaptırılması süresi yeni düzenleme ile dört aya çıkartılmıştır.

Evden Çalışma Uygulaması:

1. Birçok sektörün evden çalışma modeline geçtiği görülmektedir. Evden çalışma uygulaması uzaktan çalışma hükümleri ile benzerlik göstermektedir. Fakat taraflar arasındaki iş akdi asli olarak normal çalışma olmasına rağmen tarafların karşılıklı uzlaşması ile bir süreliğine evden çalışma şeklinde yürütülmektedir.
2. Bu durumda çalışanlar için uzaktan çalışma prosedürlerinin belirlenmesi, iş akışlarının net bir şekilde açıklanması, bunların işçilere ilanı ve evden çalışacak kişilere ilişkin iş sağlığı ve güvenliği yönünden de tedbirlerin alınması gerekecektir.

Ücretsiz İzin Uygulaması ve Buna Dair Düzenlemeler:.

İşverenin çalışana ücretsiz izin verilebilmesi için işveren tarafından ücretsiz izin teklifinde bulunulması ve çalışandan bu hususta yazılı olarak onay alınması gerekmektedir. İşçi bu teklifi kabul etmek zorunda değildir. Ücretsiz izin ancak işçi ile işverenin karşılıklı anlaşma yolu ile uygulanabilmektedir.

KONU HAKKINDAKİ TAVSİYELERİMİZ :

Açıklamalarımız ve mevcut yasal düzenlemeler gereğince salgın süresince;

1. Yukarıda da vurgulandığı üzere işverenlerin işçisini gözetme ve koruma yükümlüğü kapsamında işçilerin sağlığı için alması gereken tüm önlemleri alması gerektiğine;
2. İş sözleşmelerinin sonlandırılmadan ayakta tutulması ilkesi kapsamında; tarafların sözleşmenin sürdürülmesi için değişik çalışma modellerine uymalarının söz konusu olabileceğine, işçilerin ve işverenlerin çift veya tek taraflı fedakarlık gerektiren yükümlülüklere katlanmalarının gerekebileceğine

dikkatinizi çekmek isteriz. 27.03.2020

Saygılarımızla,

Av. Bilgehan Beyoğlu – Av. Erkan Kemer

Av. Barış İşeri – Av. Özlem Cırık Neşeli